افزایش سانسور و ممیزی کتاب

کارشناسان نشر کتاب در ایران با ابراز نگرانی از گسترش وخامت وضعیت نشر کتاب می گویند سیاستهای در پیش گرفته وزرات ارشاد پیامدی جز دامن زدن به رکودی بازار، از پاافتادن بیشتر ناشران و خانه نشین شدن بیشتر نویسندگان و مولفان ندارد.

صدای آمریکا : امروزه با سختتر شدن مقررات سانسور کتاب، آنچیزی که وزیر ارشاد اسلامی خود به صراحت از آن سخن گفته، آثار بسیاری از نویسندگان، شاعران و منتقدان ادبی، چه درگذشتگان، چه آنانی که در ایران یا خارج کشور زندگی می کنند و چهره های مطرح ادبیات ایران بشمار می آیند، اجازه چاپ و نشر نیافته و  کتابخوانان نسل نو از این آثار محروم شده اند. در عوض سیل عظیمی از آثار بدون خواننده نویسندگان دولت پرورده، با نامهای «نویسندگان ارزشی»، «نویسندگان مقاومت»، «نویسندگان متعهد به نظام» و غیره با استفاده از امکانات دولتی چاپ و منتشر شده اما بدون خواننده در انبارها یا کتابفروشی های وابسته به دولت خاک می خورند. در تایید این ادعای بخش خصوصی دست اندرکار نشر کتاب، بهمن دری، معاونت امور فرهنگی وزرات ارشاد اسلامی در ديدار جمعي از هنرمندان دفاع مقدس گفت: «جاي بسي خرسندي است كه با حمايت جدي معاونت امور فرهنگي وزارت ارشاد در حوزه كتابهاي ديني، دفاع مقدس و مقابله با فتنه و جنگهاي نرم، چه در پيش از چاپ و چه در خريد و نيز توزيع عمومي آن، از هماكنون روند آماري اين نوع كتابها افزايش يافته است.»

معاون فرهنگی وزرات ارشاد با توسل به وعده وعیدهایی که دولتمردان پیاپی به آن متوسل می شود افزود: «در شش ماه اول سال جاري، رخدادهاي بزرگي در حوزه فرهنگ، بويژه در عرصه كتاب و كتابخواني و ترويج گرايش مردم به كتابخواني و افزايش سرانه مطالعه در ايران بهوقوع پيوسته است، كه قطعاً به اطلاع عموم خواهيم رساند.»

اما نشانه های خلاف این ادعا را نه تنها در خانه نشین شدن اجباری نویسندگان و شاعران سرشناس می توان دید، بلکه هنوز هم واقعیتهای مربوط به تنزل جایگاه کتاب و بی ارزش شدن آن از جمله کاهش شمارگان کتابها غیرقابل انکارند.

به گفته یکی از نویسندگان نمونه آشکار و بی بدیل ابطال خلاف گویی های دولتمردان، محدودیتهای شدید برای کانون نویسندگان ایران، تنها نهاد صنفی نویسندگان و مولفان درون ایران است. موجودیت کانون نویسندگان ایران برای متولیان فرهنگی دولت چنان ناخوشایند و نگران کننده است که اعضای موثرش حتا اجازه چاپ آثار خود را ندارند. اجازه تشکیل هرگونه جلسه ای از سوی هیات دبیران یا اعضای موثر آن ممنوع شده و دولت از هرگونه کوششی برای سرکوب کردن و از پاانداختن این نهاد صنفی عملاً زیرزمینی دریغ نکرده است.

در این شرایط خبرگزاری نیمه رسمی مهر گزارش کرده: سید محمد حسینی، وزیر ارشاد اسلامی، با اشاره به تشکیل هیئتی برای  نظارت بر کتاب گفته است: «در حوزه نظارت این کار از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال پیگیری است. یک هیئت پنج نفره تعیین شده و قرار است این پنج نفربرای صدور مجوز کتابها تصمیمگیری کنند. در واقع، یک چیزی مثل هیئت نظارت بر مطبوعات. در حال حاضر ما تصمیم گیرنده هستیم؛ اما در صورت راه افتادن این هیئت خود به خود آنها عهده دار کار می شوند و ما کنار می رویم. در حال حاضر این بحث به صورت جدی انجام شده و ما فقط به دنبال نهایی کردن اسامی این 5 نفریم تا بعد آنها را به شورا معرفی کنیم.»

این در پاسخ بند 5 مصوبه جدید شورایعالی فرهنگی در مورد نشر کتاب است که می گوید: «نظر به اینکه نظارت بر امر طبع و نشر کتاب و اجرای صحیح اصل 24 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این وزارتخانه هیأت نظارتی متشکل از حداقل پنج نفر از میان صاحبنظران و شخصیتهای علمی، دینی و فرهنگی وارد به مسایل کتاب و نشر و امور اجتماعی و سیاسی و تبلیغاتی را انتخاب و جهت تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی خواهد کرد.»

این در حالی ست که وزرات ارشاد اسلامی خود را موظف دانسته در همه امور چاپ و نشر کتاب چنان به گونه مداخله کند که دیگر همچون دوران ریاست جمهوری خاتمی بیش از 70% کتابهای منتشره «ضاله و ضدارزشهای اسلامی» نباشند و این خود معنایی جز تعطیلی صنعت نشر کتاب ندارد.